blog

vrouwen die te veel geven

M/V rolverdeling
Dit blog schrijf ik in de traditionele M/V vorm op basis van de man/vrouw verhoudingen waarmee ikzelf (geboren in 1954) in de vijftiger jaren ben opgegroeid. Het patriarchaat en de roomse dominantie vierden toen ik op de lagere school zat nog hoogtij en mannen hadden vanzelfsprekende voorrechten. ‘Het recht van de vrouw is het aanrecht’ werd schamper gegrijnsd. Het is niet te geloven hoeveel in korte tijd veranderd is in de M/V-rolverdeling. M/V lijkt overigens min of meer te vervallen. Afijn, het is aan jou om de M de V of een andere letter daar te plaatsen waar het in je eigen situatie het best past.

Binnenshuis en buitenshuis eerlijk delen
Wie kent dit nog?
– Binnenshuis zat vader aan het hoofd van de tafel, had het hoogste woord, zat in de grootste fauteuil, kreeg natje en droogje. Zijn overhemden hingen gestreken en wel schoon in de kast en zijn sokken en ondergoed lagen klaar.
– Buitenshuis was de man de voorzitter, de bedrijfsleider, de chef, de voorman of de directeur. Kortom, degene die de lakens uitdeelt in plaats van opvouwt. Tot 1919 hadden alleen mannen kiesrecht! Bovendien liepen vrouwen kwetsuren op door aanranding, overspel, porno, verkrachting en seksistische grappen. In vele, niet eens zo verre, landen is de verhouding zelfs nu nog dramatisch scheef en worden vrouwen stelselmatig misbruikt en onderdrukt. Kijk maar naar de laatste ontwikkeling in Afghanistan waar de klok rampzalig is teruggedraaid.

Emancipatie
Er is veel ten goede geëmancipeerd. Toch kom ik vandaag de dag nog geregeld mannen tegen die hun privileges liever niet inleveren. Van veel vrouwen krijgen deze heren de ruimte. Voor de lieve vrede of omdat ze graag binnenhuis de controle houden. Hier heb ik zelf ook ruimhartig, beter gezegd bobo-angstig, aan bijgedragen. Als vrouw moest je flink je best doen om gehoord te worden, serieus genomen te worden, niet verbeterd of gekleineerd te worden, wel te mogen studeren, je te laten gelden, enzovoort. Je moest ook mooi en aantrekkelijk zijn en tegelijk niet al te mooi want dat was weer te hoerig. Pfff…

Vrouwenbeweging
In de 70-tiger jaren was ik in Oost-Brabant een actieve Rooie Vrouw. Ik was getrouwd met Wil, een zeer geëmancipeerde man die me ‘Wil zij dank’ juist aanmoedigde om tweede kans te studeren. Volgende partners, beide oudste zonen, namen voor henzelf vanzelfsprekend veel ruimte in. Wie last heeft moet handelen is mijn devies. Dus is het aan mij en aan ieder die last heeft van een disbalans tussen geven en ontvangen, om hier zelf verandering in aan te brengen. Ik noem dat de liefdesstrijd. De kunst om met open hart en open mind te zeggen wat je te zeggen hebt en te nemen wat je nodig hebt.

Radicale zelfzorg
Door eerst tegemoet te komen aan de behoeften van de ander en dan pas voor jezelf te zorgen geef je invloed en ruimte weg. Dit gaat ten koste van jezelf en van de liefdesband. In mijn praktijk zijn het vooral de vrouwen die tot de bodem gaan, zelfhulpboeken lezen, mediteren en zich mindful drie slagen in de rondte werken om werk, gezin, sociale leven en zichzelf draaiende te houden. Deze neiging om persoonlijke ontwikkeling serieus te nemen lijkt een vrouwenzaak. Ook het werk binnenshuis en buitenshuis eerlijk delen blijkt nog lang geen vanzelfsprekendheid. Dat is niet erg als beide partners de verdeling zoals die is van harte onderschrijven. Het is wel een probleem als de vrouw te veel geeft en de man te veel neemt. Totdat de maat vol is. Echtscheidingen zijn aan de orde van de dag. Gaat het in de nieuwe relatie zoveel beter?

Vertrouwen op je wijze lijf
De kunst is te vertrouwen op je innerlijk gevoel. Je lijf is een betrouwbaar kompas. Dit vraagt stille tijd voor jou alleen om innerlijke signalen uit te luisteren en deze met gezond verstand te vertalen naar gedrag dat je echt goed doet. Je hoeft je niet langer te laten onderbreken, jouw waarheid is net zo waar als de zijne, je verdient steun en een luisterend oor en vanzelfsprekend een respectvolle benadering. Misschien ben je iemand met een groot vertrouwen in anderen en geloof je mooie beloftes die lang niet altijd worden waargemaakt. Je hield zoveel rekening met de ander dat je jezelf bent kwijtgeraakt. Hoog tijd om alle aandacht op jezelf te richten. Je eigen behoeften op de eerste plaats te zetten.

Glasheldere confrontatie
Je hebt gezond wantrouwen nodig om te voorkomen dat anderen misbruik maken van jouw genereuze houding. Mannen zijn niet gewend hun privileges op te geven en vrouwen zijn niet gewend om zelf de regie in handen te nemen.
De ‘gebruiksaanwijzing’ van boos kregen vrouwen onvoldoende mee. Meisjes leerden vooral hun zachte, meegaande en lieve kant te ontwikkelen. Evenwaardigheid vraagt affectieve communicatie om:
– je niet langer te laten vernederen, misbruiken of afpoeieren
– ruimte en aandacht in jouw maat te krijgen, te ontvangen of te nemen
– gelijk loon voor gelijk werk te ontvangen en om
– zonder goedkeuring van de ander en wel in afstemming keuzes te maken.
Dit is gedrag onder het motto: liever de ander dan mezelf verliezen.
Ik steun graag vrouwen die assertief optreden. Sinds ik dit zelf durf voel ik me stukken vrijer, blijer en vanzelfsprekend even waardig. Radicale zelfzorg blijkt geen luxe, maar een natuurlijke manier om te komen tot vrijheid in verbinding.

Inspiratie: ‘Mannen ik haat ze’ van Paulien Harmange en ‘Ongetemd leven’ van Glennon Doyle.

verdriet verzacht


Verdriet is nooit een eindstation. Dit is de titel van een boek van Jaane Krook in gesprek met psychiater en danstherapeut Charlotte Querido. Deze titel gebruik ik vaak in mijn praktijk. Vooral als mensen bang zijn dat als ze eenmaal hun verdriet eenmaal toelaten dat het dan nooit meer ophoudt. Als er verdriet is, is er verdriet. Het hoeft niet langer onderdrukt te worden. Groot verdriet, klein verdriet, het telt allemaal mee. Verdriet kan voldragen verdriet worden.

Je hoeft echt niet meteen te weten waarom tranen opwellen. Je voelt verdriet en dat is wat het is. Waarom-vragen blokkeren juist de natuurlijke stroom. Tranen helpen verzachten. Huilen hoeft niet gepaard te gaan met drama of zelfmedelijden. Het mooie is dat verdriet overgaat door verdrietig te zijn. Juist het tegenhouden van opkomende tranen kan last bezorgen. Je voelt je dan letterlijk terneergedrukt. Onderdrukt verdriet kan leiden tot de-pressie. Het werkzame ‘medicijn’ is juist ex-pressie, ofwel verdriet naar buiten brengen en liefst ook delen met een ander zodat je het echt achter je kunt laten.

De Regen

Hij komt wanneer hij komen moet, de regen

Geen bui, wat heet, geen druppel hou je tegen

Hij valt, hij mot, hij klettert neer in overvloed

Er valt geen druppel meer of minder dan er vallen moet.

Toon Hermans

Als er sprake is van oud zeer kan het je geruststellen om te weten dat je nu wél de mogelijkheid hebt om je tranen liefdevol te ontvangen. Als volwassene kun je je zelf ontfermen over kwetsuren uit het verleden. De feitelijke pijnlijke situatie ligt al lang achter je. Dit oud zeer herkennen en erkennen is genoeg. Je hoeft dit zeker niet opnieuw te beleven. Toen was er geen tijd of aandacht voor verdriet.
Nu mag stromen wat zich als vanzelf aandient. Het vraagt moed om je kwetsbaarheid te uiten en te delen. Misschien ben je graag alleen met je verdriet of kies je iemand om het mee te delen. Liefst iemand die aandachtig luistert, je geborgenheid biedt en affectief bevestigt. Je voelt dan dat je er helemaal mag zijn zoals je bent, met al je kracht en kwetsbaarheid.

pap nu

Wat kunnen kinderen toch prachtig krachtig roepen ‘PAP, NU’. Ze timmeren daarbij aanhoudend op het blad van hun kinderstoel. Totdat ze pap krijgen. Als peuter kun je nog geen onderscheid maken tussen nu en later en ben je volledig afhankelijk van je verzorgers. Zo zorgen peuters verbaal en non-verbaal fantastisch voor hun behoeften.

Wel willen wat er niet is (begeren)
Als volwassene kun je zelf voor je behoeften zorgen. Ben jij iemand die iets wil wat er niet is? Iemand die streeft naar meer omzet, likes, beloning of bezit? Ben je gericht op status en succes? Geneigd alsmaar te grijpen naar nog meer, vanuit het idee: ‘het moet en zal plezierig zijn’.
Als je dit herkent zul je liefst vooruitkijken. Druk in de weer voor verbetering en verfraaiing. Gedreven op weg naar iets nieuws, iets anders. Het moet fijner, beter of perfecter en liefst meteen. Het achterliggende gevoel lijkt dan, ‘ik moet alsmaar presteren om erkenning te krijgen’. En het is kennelijk hoe zeer je ook je best doet nog steeds niet genoeg. Al doende houd je de boel onder controle.
Je voelt daarbij urgentie. Net als een peuter, Pap, nu! Grenzeloze activiteit werkt innerlijke onrust en chronische stress in de hand. Dit leidt tot een vernauwde blik en nauwelijks contact met het lijf. Ik heb veel mensen in mijn praktijk gezien die daar op den duur een hoge prijs voor betalen in de vorm van mentale en fysieke klachten.
Natuurlijk bestaat er ook gezonde ambitie die aansluit bij je natuurlijke talenten en energieniveau en in de menselijke maat vorm krijgen. Ten dienste van jezelf en de omgeving. Je ervaart dan persoonlijk gemak en professionele voldoening.

Niet willen wat er wel is (negeren)
Ben jij meer een verdediger, vermijder, wegduwer of demper? Vind je het lastig om pijnlijke gevoelens te ervaren? Niet gewend om nare gevoelens onder ogen te zien? Heb je moeite om je eigen ware grootte te erkennen en blijf je onder je kunnen of juist daarboven? Blijf je liefst in je comfortzone? De energie in je lijf voelt dan mogelijk zwaar. Je blijft maar piekeren en malen. Je worstelt met schuld en schaamte op basis van teleurstellende ervaringen. Ben je er aan toe om levenslessen te leren op basis van deze ervaringen? Of ben je geneigd te klagen over wat er niet deugde en nog steeds niet deugd? Dan lijkt het er op dat het verleden emotioneel nog geen voltooid verleden tijd is. Alles wat je weerstand biedt verkrampt en gaat vastzitten. Ook in je lijf. Denk maar aan een bal die je alleen met kracht onder water kunt houden. Dit leidt vaak tot vermoeidheid, stress en sombere gevoelens.
Wat kan jou helpen om ‘uit je hoofd te komen’ en hier en nu contact te maken met je lichaamssignalen en gevoelens? Als je dat doet krijg je veel meer contact met je echte behoeften en kun je daarvoor zorgen. Dit draagt zeker bij aan je vitaliteit en levenslust.

‘Loving what is’
In plaats van begeren of negeren bestaat de mogelijkheid om te accepteren: het is nu zoals het is. Dit is niet hetzelfde als berusting. Loving what is brengt een stroom op gang waarin je flexibel meebeweegt met wat zich aandient. Vanuit acceptatie bepaal je met gevoel en verstand opnieuw je koers. Met een volwassen houding focus je je op het volgen van deze koers. Het leven biedt volop mogelijkheden tot groei en ontwikkeling. Kijk maar hoe de natuur nu prachtig in volle bloei staat. Steeds kun je keuzes maken die je goed doen. Als dit moment volle aandacht krijgt, voel je de levensenergie vanzelf stromen. Er komt ruimte voor innerlijke rust en voor plezierig sociaal contact. Je voelt je – in contact met je wijze lijf – gehoord en gezien, allereerst door jezelf. Angstige gedachten als ‘ik hoor er niet bij of ‘ik heb niet genoeg’ of nog erger ‘ik ben niet genoeg’ verdwijnen naar de achtergrond. Dit zijn verzinsels die niet op waarheid berusten. Je voelt je verbonden met jezelf, met je dierbaren en met het grote geheel. Deze verbinding is er sowieso vanzelf. Het vraagt juist moeite om je af te sluiten. Als je zelf meer en meer leeft vanuit je eigenheid, behandel je anderen ook moeiteloos als jezelf.

Voel je vrij te reageren op deze tekst:

alsmaar ‘aan’ staan

Kunstwerk Rinus Duin ‘vermoeide vrouw’

Chronische stress of vitaliteit?
In mijn praktijk heb ik veel mensen ontmoet die weliswaar niet overspannen of burn-out zijn, maar wel voortdurend op de grens van ziekte en gezondheid balanceren. Deze harde werkers voelen zich zelden uitgerust, hebben haast, houden ‘de kop erbij’ om zich met moeite staande te houden. Ze krijgen helaas de ‘uit-knop’ maar niet gevonden.

Onbewuste zelfsabotage
Totdat deze vorm van onbewuste zelfsabotage de rekening presenteert: slapeloosheid, migraine, rugpijn, piekeren, dadendrang en zelfafwijzing, met innerlijke onrust als resultaat. Kennelijk is de tijd nog niet rijp om het sjoemelen om te buigen naar radicale zelfzorg met vitaliteit als resultaat. ‘Kort fijn en lang pijn’ lijkt gemakkelijker dan omgekeerd. Het routinematig overlevingspatroon heeft kennelijk nog meer ogenschijnlijke voordelen dan nadelen. Zoals:

  • je krijgt aandacht omdat je het zo zwaar en moeilijk hebt
  • je hoeft geen grenzen te stellen, niet te confronteren
  • je hoeft niet voluit op eigen benen te staan, kunt blijven leunen
  • je kunt je kwetsbaarheid vooralsnog onder de mat houden
  • je hoeft geen volle verantwoordelijkheid te nemen voor je welzijn.

Overlevingspatroon als omweg
Vroeger leerde je dat je flink je best moest doen om erkenning te krijgen. En ja hoor, je krijgt waardering als toegewijd professional, voor de fraaie renovatie van je huis, leuke nieuwe schoenen, interessante posts op social media, enz… Je uiterlijke manifestatie krijgt volop bijval en daar doe je je stinkende best voor. Je streeft jezelf vele slagen in de rondte. Maar is dat de erkenning die je zoekt? Gaat het in wezen niet om erkenning van je pure essentie. Om jezelf toe te staan dat jouw eigenheid er helemaal mag zijn. En om te merken dat je juist waardering krijgt als je gewoon je ding doet, op jouw manier en op jouw tijd. In een gezonde balans tussen dynamiek & rust.

Gevoel spreekt vóór jezelf
Juist door naar binnen te keren, te stoppen met alle drukte, te gaan zitten en te voelen wat er te voelen valt, komt er ruimte voor innerlijke rust. Soms moet je eerst door een ‘zure appel’ heen bijten. In het begin zul je lijfelijke onrust ervaren die ook weer wegebt. Dit is de reden dat veel mensen liever buitenshuis afleiding zoeken in plaats van binnenshuis stilletjes te rade te gaan. In contact met je wijze lijf: met je lichaamssignalen, emoties en intuïtie ontstaat ruimte voor keuzes die je goed doen. Voelen wat er te voelen valt -zonder tekst en uitleg- blijkt de kortste weg naar innerlijke rust. Je leert vertrouwen op je eigen basiszekerheid. Levensenergie kan vrijuit stromen. Je bent zelf vervuld en hebt vanzelfsprekend over voor een ander.

het thuisgevoel

Bij ons thuis
In Brabant waar ik ben opgegroeid spreken we over ‘ons thuis’, ‘ons moeder’, enz. Dat woordje ‘ons’ draait om een thuisgevoel dat moeilijk in woorden uit te leggen valt. Je voelt je geborgen, je hoort er bij, het voelt veilig en vertrouwd. We verstaan elkaar in het Brabants dialect, dat zelfs per dorp verschillend is. En hoe emotioneler we zijn, hoe meer dialect te horen valt.
In dit omsloten samenzijn schuilt het gevaar van afgrenzen, het woord ‘wij’ in brede zin wordt dan mogelijk vergeten. Hoeveel ruimte is er van ‘ons’ om onszelf open te stellen voor anderen.

Open of gesloten
In het dorp van mijn moederstaal werden mensen uit de stad ‘import’ genoemd. Ik ben in de zestiger jaren opgegroeid. Toen speelde verzuiling nog een grote rol. De protestanten, de katholieken, de heidenen zelfs. Allemaal met een eigen voetbalclub, tv-zender, school, krant, enz. Deze verticale zuilen zijn verleden tijd. Nu ligt via het world-wide-web de hele wereld voor ons open. Dit betekent niet dat we ons automatisch openstellen voor elke persoon of groepering. Wel kunnen we onszelf openstellen voor de innerlijke stille ruimte in onszelf waar alles wat er is vanzelf wordt toegelaten. Je beweegt mee met wat zich aandient.

Non-verbaal verstaan
Als mijn familie bij elkaar is wordt er verbaal niet zoveel echt uitgewisseld. Dat gebeurt wel in kleine kring. Aan de lange eettafel waar we liefst schouder aan schouder voorovergebogen bij elkaar zitten, wordt druk gepraat. Er wordt volop en vaak luidkeels door elkaar gepraat en veel gelachen. Daar geniet ik enorm van, dat voelt zo vertrouwd. Tegelijkertijd voelen, horen en zien we elkaar echt wel. We lezen elkaars gemoed, herkennen ‘nestgeuren’. Daar hebben we niet meteen tekst voor nodig. Aan zo’n samenzijn ‘bij ons thuis’ kan ik me laven terwijl het voor een ander wellicht overkomt als een luidruchtige chaos.

Thuisgevoel in je lijf
Intussen woon en werk ik bijna twintig jaar in Amsterdam met de Amstel voor de deur. Deze rivier is intussen net zo eigen als de Maas. In de doorgaande beweging van vrijheid & verbinding, geniet ik hier in de stad vooral van de vrijheid. Het keurslijf van vroeger, als dat er al was, knelt niet langer. Iedereen kan ruimte nemen om -ook in contact met anderen- in vrijheid keuzes te maken. Intussen weet ik dat dit evengoed in een dorp kan als je trouw bent aan jezelf. De omgeving is hooguit een spiegel. Door bewust aanwezig te zijn in je stille midden krijg je steeds meer een gevoel van basiszekerheid. Denk maar aan een duikelaartje dat -wat er ook gebeurt- steeds weer in het midden terugveert. Hoe meer veiligheid je in je jeugd hebt ervaren hoe meer je durft te vertrouwen op je innerlijke thuisbasis. Ook als je vroeger affectieve bevestiging hebt gemist kun je alsnog stevigheid ervaren waar je op kunt vertrouwen.

Stoppen-zitten-voelen
Ik noem mijn binnenste mijn veilige haven van waaruit ik de wijde wereld in trek en veilig terugkeer. Door stevig op je billen te zitten en te verwijlen bij wat je lichaam te vertellen heeft neem je afstand van de schijnveiligheid van mentale controle. Door te stoppen, te gaan zitten en te voelen beleef je je zelf met lichaamssensaties en gevoelens voluit in het moment. En ik hoor dagelijks van mensen dat juist het contact met hun basis na enige tijd moeiteloos innerlijke rust brengt. Het moeilijkst hiervan is voor de meesten dat je er totaal niets voor hoeft te doen. Vergelijk het met een glas troebel appelsap. Door het te laten staan zakt de droesem vanzelf geleidelijk naar de bodem. Je gaat meer en meer vertrouwen op de veiligheid en rust in je zelf. Op je eigen thuisbasis.